LETA AIGBEFE Leta kiko je ona ti a n gba ranse asiri si ara eni. Ninu leta kiko ni a ti maa n ni anfaani julo lati fi ero ara wa han lori ohunkohun. Yala si ore wa, obi wa, ibatan wa, awon oniwe iroyin, oga ile iwe, ijoba, oga ile ise abbl.  Ni kukuru LETA AIGBEFE ni leta ti ko gba efe rara. Eyi ni leta  ti a n ko lati wa ise, tabi si ijoba, , ajo gbogbo laarin ilu tabi lawujo tabi nigba ti a ba ni nkan gba lowo awon olu ile ise.  Ewe, a tun le ko irufe leta bayi si   - Olootu iwe iroyin  - Oga ile iwe - Giwa ile ise abbl.  Igbese inu LETA AIGBEFE  - Adiresi eni ti o n ko leta - Deeti - Ipo ati adiresi eni ti a n ko leta si - Ikini ibere - Ori oro/Anole - Inu leta -Ikini ipari ati Oruko eni ti o ko leta pelu ifowosi    Apeere KIKO AIGBEFE                                                                  2 Oluwaseyi Street, Bariga Lagos.  2nd June 2021.  Oga Ile Iwe,  Muslim Junior College,   No 13 Alaafia Street,  Oworonshoki,  Lagos.  Sa,  Itoro aye lati lo fun Odun Ibile Mo fi asiko yi toro aaye lati lo si ilu mi fun ayeye odun egungun ti a maa n se lodoodun.   Inu mi a dun bi e ba le gbami laaaye lati kopa ninu odun yii gege bi asa mi lodoodun.                Emi ni tiyin               Rafiu Ajani.

LETA AIGBEFE Leta kiko je ona ti a n gba ranse asiri si ara eni. Ninu leta kiko ni a ti maa n ni anfaani julo lati fi ero ara wa han lori ohunkohun. Yala si ore wa, obi wa, ibatan wa, awon oniwe iroyin, oga ile iwe, ijoba, oga ile ise abbl.  Ni kukuru LETA AIGBEFE ni leta ti ko gba efe rara. Eyi ni leta  ti a n ko lati wa ise, tabi si ijoba, , ajo gbogbo laarin ilu tabi lawujo tabi nigba ti a ba ni nkan gba lowo awon olu ile ise.  Ewe, a tun le ko irufe leta bayi si  <ul> <li>- Olootu iwe iroyin </li> <li>- Oga ile iwe</li> <li>- Giwa ile ise abbl.</li> </ul> Igbese inu LETA AIGBEFE <ol> <li>- Adiresi eni ti o n ko leta</li> <li>- Deeti</li> <li>- Ipo ati adiresi eni ti a n ko leta si</li> <li>- Ikini ibere</li> <li>- Ori oro/Anole</li> <li>- Inu leta</li> <li>-Ikini ipari ati Oruko eni ti o ko leta pelu ifowosi</li> </ol> Apeere KIKO AIGBEFE                                                                  2 Oluwaseyi Street, Bariga Lagos.  2nd June 2021. Oga Ile Iwe,  Muslim Junior College,   No 13 Alaafia Street,  Oworonshoki,  Lagos.  Sa,  Itoro aye lati lo fun Odun Ibile Mo fi asiko yi toro aaye lati lo si ilu mi fun ayeye odun egungun ti a maa n se lodoodun.   Inu mi a dun bi e ba le gbami laaaye lati kopa ninu odun yii gege bi asa mi lodoodun.                Emi ni tiyin               Rafiu Ajani.

Leta Aigbefe V2

ORISIRI ORUKO ILE YORUBA

Ise isenbaye ile Yoruba

IGBAGBO AWON YORUBA NIPA ORISA

GHOLOHUN OLOPO ORO ISE

AROKO ASAPEJUWE

EWI ALOHUN

EKA EDE

ASA ISOMOLORUKO NI ILE YORUBA

OJUSE OMOLUABI SI IJOBA

Yoruba Educational Series is an initiative of Onasanya Cecilia that Inspires knowledge and experiences through Pedagogical and Andragogical facilitation of the Yoruba Language.She has decades of experiences in teaching the language.

OJUSE OMOLUABI SI OBI ATI ENIKEJI

EYA GBOLOHUN AFARAHE

Koko Ise:  Iwa Omoluwabi ati bi a se le da Omoluwabi mo lawujo Omoluwabi ni eni ti o fi iwa bibi ire han yala nipa eko ile tabi iwa ati ise re si enikeji.   Bi a se le da omoluwabi eniyan mo.Omoluwabi gbodo: -ni iwa iteriba ati igbowofagba -ni emi irele -ni itelorun, omoluwabi kii se ojukokoro.  -omoluwabi gbodo ko ara re ni ijanu ki o to so tabi se ohunkohun.  -ni emi igboran  -je olooto ati olododo -ni emi suuru -tepa mose lai se ole -je eni ti o se gbekele, ti a le fi okan tan ni igba gbogbo. -omoluwabi kii se ilara tabi jowu enikeji -ni ife enikeji gege bi ara re. -ni iwa imototo ni igba gbogbo. -omoluwabi gbodo jina si awon iwa buburu bii ija, agbeere,  igberaga, imele, ofofo, ole jija, ibinu abbl.  -gbodo wo aso ti o bo asiri ara nigba gbogbo. -omoluwabi kii huwa ika -omoluwabi gbodo pa ogo obinrin mo saaju igbeyawo.

Koko Ise:  Iwa Omoluwabi ati bi a se le da Omoluwabi mo lawujo Omoluwabi ni eni ti o fi iwa bibi ire han yala nipa eko ile tabi iwa ati ise re si enikeji.  Bi a se le da omoluwabi eniyan mo.Omoluwabi gbodo: -ni iwa iteriba ati igbowofagba -ni emi irele -ni itelorun, omoluwabi kii se ojukokoro.  -omoluwabi gbodo ko ara re ni ijanu ki o to so tabi se ohunkohun.  -ni emi igboran  -je olooto ati olododo -ni emi suuru -tepa mose lai se ole -je eni ti o se gbekele, ti a le fi okan tan ni igba gbogbo. -omoluwabi kii se ilara tabi jowu enikeji -ni ife enikeji gege bi ara re. -ni iwa imototo ni igba gbogbo. -omoluwabi gbodo jina si awon iwa buburu bii ija, agbeere,  igberaga, imele, ofofo, ole jija, ibinu abbl.  -gbodo wo aso ti o bo asiri ara nigba gbogbo. -omoluwabi kii huwa ika -omoluwabi gbodo pa ogo obinrin mo saaju igbeyawo.

IWA OMOLUWABI ATI BI A SE LE DA OMOLUWABI MO LAWUJO

Koko Ise Asa oyun nini, Itoju oyun ati Ibimo ni ile Yoruba: Ni ile Yoruba, nnkan ayo ni fun ebi oko ati ebi iyawo ti iyawo ba tete loyun.  Orisirisi ona ni Yoruba maa n gba se itoju oyun ni aye atijo.  Lara won ni: - Oyun dide  - Itoju alaboyun ati omo inu re - Iwe awebi Ati bee bee lo.  Alaye lekunrere ni o wa ninu fonran.

Koko Ise Asa oyun nini, Itoju oyun ati Ibimo ni ile Yoruba: Ni ile Yoruba, nnkan ayo ni fun ebi oko ati ebi iyawo ti iyawo ba tete loyun.  Orisirisi ona ni Yoruba maa n gba se itoju oyun ni aye atijo.  Lara won ni: - Oyun dide  - Itoju alaboyun ati omo inu re - Iwe awebi Ati bee bee lo.  Alaye lekunrere ni o wa ninu fonran.

ASA OYUN NINI, ITOJU OYUN ATI IBIMO NI ILE YORUBA

Koko Ise: Ise oro Ise ninu gbolohun Oro Ise ni emi gbolohun. Ohun kan naa ni opomulero to n toka isele inu gbolohun. Bi apeere: -Dupe 'pon' omi.  Sade 'ra' bata.  Olu n 'ro' amala ni ori ina.  Ti a ba yo oro ise: pon, ra, ro kuro ninu awon gbolohun oke wonyi, ko lee ni itumo.   Ise Oro Ise:Oro Ise ni o maa n toka isele inu gbolohun. Eyi ni ohun ti oluwa se. Awon oro naa la fi sinu awon nisale yii.  - Sola (pon) omi. - Dare (ko) ile.  - Jide (ge) igi.  - Iyabo (ka) iwe.  -Funmi (be) isu.  Ati bee bee lo.   Oro Ise le sise gege bi odindi gbolohun ki o si gbe oye oro wa jade  Bi apeere : Jade.  Jeun.  Sun.  Sare. Ati bee bee lo.   A le lo oro ise lati pase iyisodi fun eniyan nipa lilo "ma" saaju ninu ihun  gbolohun Bi apeere " Ma sun.  Ma sare. Ati bee bee lo.  A n fi oro ise se ibeere nipa lilo wunre asebeere: da, nko ati bee bee lo.  Bi apeere: Titi da?  Tope nko? 

Koko Ise: Ise oro Ise ninu gbolohun Oro Ise ni emi gbolohun. Ohun kan naa ni opomulero to n toka isele inu gbolohun. Bi apeere: -Dupe 'pon' omi.  Sade 'ra' bata.  Olu n 'ro' amala ni ori ina.  Ti a ba yo oro ise: pon, ra, ro kuro ninu awon gbolohun oke wonyi, ko lee ni itumo.  Ise Oro Ise:Oro Ise ni o maa n toka isele inu gbolohun. Eyi ni ohun ti oluwa se. Awon oro naa la fi sinu awon nisale yii.  - Sola (pon) omi. - Dare (ko) ile.  - Jide (ge) igi.  - Iyabo (ka) iwe.  -Funmi (be) isu.  Ati bee bee lo.  Oro Ise le sise gege bi odindi gbolohun ki o si gbe oye oro wa jade  Bi apeere : Jade.  Jeun.  Sun.  Sare. Ati bee bee lo.  A le lo oro ise lati pase iyisodi fun eniyan nipa lilo "ma" saaju ninu ihun  gbolohun Bi apeere " Ma sun.  Ma sare. Ati bee bee lo.  A n fi oro ise se ibeere nipa lilo wunre asebeere: da, nko ati bee bee lo.  Bi apeere: Titi da?  Tope nko?

ISE ORO ISE NINU GBOLOHUN

Koko Ise : Asa Iranra-eni-lowo: Asa Iranra-eni-lowo je asa ti o gbajumo laarin awon Yoruba ni aye atijo.  Asa Iranra-eni-lowo yii mu ki ise ti o le gbani ni akoko pupo,  di sise ni kia, ati wi pe o mu ki wahahala din ku laaarin awon eniyan ti won n gbe ni agbegbe kan naa. Bi apeere: ise oko, ile kiko, owo yiya ati bee bee lo.    Orisi ona ti a n gba ran ara wa lowo (1)  Aaaro  (2)  Owe  (3)  Esusu  (4)  Ajo  (5)  Owo eke kiko/Sogun-dogoji  (6)  San-die-die  (7)  Fifi omo/nnkan ini duro

Koko Ise : Asa Iranra-eni-lowo: Asa Iranra-eni-lowo je asa ti o gbajumo laarin awon Yoruba ni aye atijo. Asa Iranra-eni-lowo yii mu ki ise ti o le gbani ni akoko pupo,  di sise ni kia, ati wi pe o mu ki wahahala din ku laaarin awon eniyan ti won n gbe ni agbegbe kan naa. Bi apeere: ise oko, ile kiko, owo yiya ati bee bee lo.  Orisi ona ti a n gba ran ara wa lowo (1)  Aaaro (2)  Owe (3)  Esusu (4)  Ajo (5)  Owo eke kiko/Sogun-dogoji (6)  San-die-die (7)  Fifi omo/nnkan ini duro

ASA IRANRA-ENI-LOWO

Koko Ise: Leta Aigbefe Leta Aigbefe ni leta ti a maa n ko,  nigba ti a ba n wa ise tabi ti a ba ni nnkan gba lowo awon oga olu ile-ise kan tabi omiran.   Aye ko si fun wa lati da apara tabi se efe kankan nigba ti a ba n ko irufe leta yii.   Awon ti a maa n ko leta wonyi si ni: 1. Ile-ise ijoba bi apeere: Ile-ise eto eko.  2. Ile-ise amohun-maworan.  3. Ile-ise itewe.  4. Yunifasiti tabi ile-iwe giga miiran.  5. Ajo W.A.E.C, N.E.P.A, Water corporation ati bee bee lo.   Ki a to le se aseyori ninu kiko leta aigbefe,  a ni lati tele awon igbese wonyi.  Igbese Inu Leta Aigbefe 1. Adiresi eni ti o n ko leta: Apa otun, ni oke ni adiresi eni ti o n ko leta maa n wa.   2. Deeti: Ojo ti a ba ko leta se pataki fun iranti lojo iwaju. Isale adiresi ni eyi nilati wa, a si gbodo ko o ni kikun. Bi apeere: 10th May, 2020; 29th June, 2020; tabi: 10-05-2020; 29-06-2020.  3. Ipo ati adiresi eni ti a ko leta si: Owo osi oke leta ni a o ko ipo ati adiresi eni ti a n ko leta naa si, ila to tele ila ti a ko deeti si ni eyi yoo wa.   4. Ibere leta: Bere leta re ni owo osi pelu: Alaga,  Alagba, Olootu, Oga mi Owon, Kabiyesi ati bee bee lo.   AKIYESI Ko si ikini leyin oro-ibere leta aigbagbefe. A ko gbodo wi pe "Se alaafia ni o wa".   5. Ori oro tabi Akole leta: A ni lati fun leta aigbefe ni ori-oro ti o ba koko ero inu leta naa mu regiregi.   6. Inu leta: Ori ohun ti a fe so gan-an ni a gbodo lo taara. A ko gbodo da apara kan-kan bee ni a ko gbodo se awawi asan bi a se so saaju.   7. Ipari leta: "Emi ni tiyin" ni a gbodo fi pari leta aigbefe.   8. Oruko eni ti o ko leta: Isale gbolohun idagbere ti a fi pari leta wa ni oruko eni ti o ko leta gbodo wa. A ni lati ko oruko wa ati ti baba wa. Dandan ni ki a fihan boya okunrin ni wa tabi obinrin.  Bi apeere: Femi Adelaja (Mr), Joke Raheem (Miss).

Koko Ise: Leta Aigbefe Leta Aigbefe ni leta ti a maa n ko,  nigba ti a ba n wa ise tabi ti a ba ni nnkan gba lowo awon oga olu ile-ise kan tabi omiran.  Aye ko si fun wa lati da apara tabi se efe kankan nigba ti a ba n ko irufe leta yii.  Awon ti a maa n ko leta wonyi si ni: 1. Ile-ise ijoba bi apeere: Ile-ise eto eko.  2. Ile-ise amohun-maworan.  3. Ile-ise itewe.  4. Yunifasiti tabi ile-iwe giga miiran.  5. Ajo W.A.E.C, N.E.P.A, Water corporation ati bee bee lo.  Ki a to le se aseyori ninu kiko leta aigbefe,  a ni lati tele awon igbese wonyi. Igbese Inu Leta Aigbefe 1. Adiresi eni ti o n ko leta: Apa otun, ni oke ni adiresi eni ti o n ko leta maa n wa.  2. Deeti: Ojo ti a ba ko leta se pataki fun iranti lojo iwaju. Isale adiresi ni eyi nilati wa, a si gbodo ko o ni kikun. Bi apeere: 10th May, 2020; 29th June, 2020; tabi: 10-05-2020; 29-06-2020. 3. Ipo ati adiresi eni ti a ko leta si: Owo osi oke leta ni a o ko ipo ati adiresi eni ti a n ko leta naa si, ila to tele ila ti a ko deeti si ni eyi yoo wa.  4. Ibere leta: Bere leta re ni owo osi pelu: Alaga,  Alagba, Olootu, Oga mi Owon, Kabiyesi ati bee bee lo.  AKIYESI Ko si ikini leyin oro-ibere leta aigbagbefe. A ko gbodo wi pe "Se alaafia ni o wa".  5. Ori oro tabi Akole leta: A ni lati fun leta aigbefe ni ori-oro ti o ba koko ero inu leta naa mu regiregi.  6. Inu leta: Ori ohun ti a fe so gan-an ni a gbodo lo taara. A ko gbodo da apara kan-kan bee ni a ko gbodo se awawi asan bi a se so saaju.  7. Ipari leta: "Emi ni tiyin" ni a gbodo fi pari leta aigbefe.  8. Oruko eni ti o ko leta: Isale gbolohun idagbere ti a fi pari leta wa ni oruko eni ti o ko leta gbodo wa. A ni lati ko oruko wa ati ti baba wa. Dandan ni ki a fihan boya okunrin ni wa tabi obinrin.  Bi apeere: Femi Adelaja (Mr), Joke Raheem (Miss).

LETA AIGBEFE

Akoto Ede Yoruba (Sise Itokasi ipinu ijoba apapo ti odun 1974)  Lai fi akoko sofo,  e je ka sare wo ohun ti Akoto je Akoto ni eko nipa bi a se n ko sipeli ede Yoruba sile ni ode oni.   Leyin akitiyan awon oyinbo alawo funfun ati ijo CMS lati ri i daju wi pe ede Yoruba di kilo sile, awon onimo ede Yoruba ati ijoba iwo-oorun Naijiria leyin ominira se agbekale igbimo lorisirisi lati wa ona abayo si awon isoro kookan ti o n koju bi a se n ko sipeli ede Yoruba sile.   Bi apeere:  Aiya -Aya Eiye - Eye Aiye - Aye Okonrin - Okunrin Obiri - Obinrin  Fun u - Fun un Yio - Yoo Ati bee bee lo. 

Akoto Ede Yoruba (Sise Itokasi ipinu ijoba apapo ti odun 1974)  Lai fi akoko sofo,  e je ka sare wo ohun ti Akoto je Akoto ni eko nipa bi a se n ko sipeli ede Yoruba sile ni ode oni.  Leyin akitiyan awon oyinbo alawo funfun ati ijo CMS lati ri i daju wi pe ede Yoruba di kilo sile, awon onimo ede Yoruba ati ijoba iwo-oorun Naijiria leyin ominira se agbekale igbimo lorisirisi lati wa ona abayo si awon isoro kookan ti o n koju bi a se n ko sipeli ede Yoruba sile.  Bi apeere:  Aiya -Aya Eiye - Eye Aiye - Aye Okonrin - Okunrin Obiri - Obinrin  Fun u - Fun un Yio - Yoo Ati bee bee lo.

AKOTO EDE YORUBA

Koko Ise wa taaro yi ni Yoruba Ajumolo Yoruba Ajumolo ni ede Yoruba gbogboogbo ti a n so kaakiri ile kaaro_o_jiire.   Oun ni ojulowo ede Yoruba ti o je itewogba jakejado ile Yoruba.   Eka ede Oyo ni o sunmo ede Yoruba ajumolo pekipeki.   A gba a gege bi ede ajumolo nitori pe gbogbo eya Yoruba lo gbo o ni agboye, won si lee so o ni asoye abbl. 

Koko Ise wa taaro yi ni Yoruba Ajumolo Yoruba Ajumolo ni ede Yoruba gbogboogbo ti a n so kaakiri ile kaaro_o_jiire.  Oun ni ojulowo ede Yoruba ti o je itewogba jakejado ile Yoruba.  Eka ede Oyo ni o sunmo ede Yoruba ajumolo pekipeki.  A gba a gege bi ede ajumolo nitori pe gbogbo eya Yoruba lo gbo o ni agboye, won si lee so o ni asoye abbl.

YORUBA AJUMOLO

Koko ise wa toni ni Akanlo Ede Eyi ni ipede ti o kun fun ijinle oro, ti itumo re farasin pupo.   Isoro ni soki soki ni akanlo ede, o si tun wulo pupo nigba ti a ba fe pe oro so.  Bi apeere, Yoruba kii wi pe ''oba ku" bikose pe oba waja.  "Igbonse" ni a maa n lo dipo igbe.  "Mo fe se eyo" dipo mo fe to. Ati bee bee lo. 

Koko ise wa toni ni Akanlo Ede Eyi ni ipede ti o kun fun ijinle oro, ti itumo re farasin pupo.  Isoro ni soki soki ni akanlo ede, o si tun wulo pupo nigba ti a ba fe pe oro so.  Bi apeere, Yoruba kii wi pe ''oba ku" bikose pe oba waja.  "Igbonse" ni a maa n lo dipo igbe.  "Mo fe se eyo" dipo mo fe to. Ati bee bee lo.

AKANLO EDE

Yoruba Educational Series is an initiative of Onasanya Cecilia that Inspires knowledge and experiences through Pedagogical and Andragogical facilitation of the Yoruba Language. She has decades of experiences in teaching the language.

Yoruba Educational Series

The best podcast episodes on global issues affecting everyone. Covering topics such as the #metoo movement, climate change, the impact of technology and some of the biggest global issues facing us right now. For anyone interested in learning more about the world, and some of the issues we're facing, pick an episode below and start listening! Add episodes you're interested into your queue below!

Best Episodes on Global Issues

The Best Multi-Part Documentaries, with documentaries on Obama, Federer vs Nadal, the making of Star Wars, Netflix vs Blockbuster and more. Add episodes you're interested into your queue below!